| Bağımlılık çeşitleri, her geçen gün artmaktadır. Bağımlılık herhangi bir maddeye, kişiye ya da başka bir şeye karşı gelişebilir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi bile bağımlılık çeşitlerinin artmasına neden olmuştur. Daha önceden madde bağımlılığı, sigara bağımlılığı, alkol bağımlılığı, ectasy bağımlılığı, esrar bağımlılığı gibi çeşitleri olan bu alışkanlığın günümüzde cep telefonu bağımlılığı, davranışsal bağımlılık, seks bağımlılığı, kumar bağımlılığı gibi yeni çeşitleri türemeye başlamıştır. Bağımlılık yapan maddeler yaşamak için çok gerekli olmadığı halde, keyif verme özellikleri nedeniyle bireyler tarafından kullanılır. Bu alışkanlıklar davranışsal, ruhsal ve bilişsel sorunların yaşanmasına neden olur. Bağımlılık başlangıçta bireyin özgür iradesiyle başlasa da devamında bundan kurtulmak için iradesi yeterli olmamaktadır. Bağımlılığın sona ermesi için destek alması gerekecektir. Bireye yeni davranışlar edindiren bağımlılık aslında zaman içinde toplumsal bir sorun haline gelir. Bağımlılık çeşitleri Dünya Sağlık Örgütü tarafından belli sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Buna göre bağımlılık çeşitleri aşağıdaki gibidir Oryat tipi bağımlılık: bu bağımlılık türü metadon, eroin, morfin, kodein gibi maddeleri kapsar. Bu maddelerde bağımlılık riski yüksektir. Damardan kullanım yoluyla, bireylerde 7-8 enjeksiyondan sonra bağımlılık ortaya çıkar. Alkol benzodiazepin tipi bağımlılık: Bağımlılık çeşitleri arasında bulunan alkol grubunda etanol, glikol ve metanol maddelerine bağımlılık olur. Alınan doz normalin 2-5 katı olarak kullanılırsa, yaklaşık 6 ay sonra bağımlılık meydana gelir. Esrar tipi bağımlılık: bu tür bağımlılıkta haşhaş ve marihuana vardır. Hint kenevirinin kurutulmuş yapraklarından marihuana, işlenen bitki özsuyunun çözücüler içinde işlenmesiyle de haşhaş elde edilir. Bu maddelerde etken maddelerin yoğunluğu farklıdır. Bunların bağımlılık yapması kısa sürede gerçekleşir. Kokain tipi bağımlılık: Uyarıcı etkisi oldukça şiddetli olan kokain direkt olarak beyin kabuğunu etkilemektedir. Bunun etkisiyle beynin uyuşmasını sağlayan kokain başka maddelerle birlikte kullanıldığında daha etkili olur. Kokain alındıktan sonra yirmi dakika içinde metabolize olmaktadır. Etkisinin devam etmesi için tekrar alınması gerekir. Doz aşımı nedeniyle kokainden kaynaklanan ölümlerde, kokainin çok hızlı metabolize olmasından kaynaklanır. Bağımlılığı da hızlı gelişir. Uyarıcı tipi bağımlılık: Uyku bozukluğu tedavisinde, çocuklarda aşırı hareketlilik tedavisinde bazı uyarıcı ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçların kullanımı sınırlıdır. Ancak tedavinin ötesinde ilaçların yüksek dozda kullanılması bağımlılık yapar. Bağımlılık çeşitleri arasında bulunan uyarıcı tipi bağımlılık bireylerde ölümlere bile neden olabilir. Hallüsinojen tipi bağımlılık: Bir uyaran olmadan sanki uyaran varmış gibi işitme, görme, dokunma, duyma, koku alma gibi hislerin ortaya çıkmasıyla yaşanan bir bağımlılık tipidir. Solunan çözücü tipi bağımlılık: bu şekilde bağımlılık yapan maddelerin içinde genel anestezikler, endüstriyel maddeler bulunmaktadır. Oje, kuru temizleme maddeleri, yapıştırıcılar, saç şekli veren maddeler, metal parlatıcılar, kokulu kalem ve silgiler bu tür bağımlılık yapan maddelerdir. Bireyler bunları soluyarak maddelere bağımlı hale gelirler. Tütün bağımlılığı: Toplumda görülen bağımlılık çeşitleri arasında alkol bağımlılığı kadar yaygın olan tütün bağımlılığı tam bir halk sağlığı sorunudur. Bireyler tütün bağımlılığına kısa sürede alışır. Bundan kurtulmakta çoğu zaman profesyonel destek almakla sağlanır. |
